Wat zijn probiotica?

Probiotica zijn levende micro-organismen. Ze hebben een gezondheidseffect wanneer ze in voldoende hoeveelheid ingenomen worden.

Een hoeveelheid van 1 tot 10 miljard bacteriën per dag wordt als de minimale hoeveelheid gezien die nodig is om een effect te bereiken.

Wat doen probiotica?

Om uit te leggen wat probiotica precies doen, is het belangrijk om eerst uit te leggen wat er zich in het maag-darmkanaal afspeelt:

In ons maag-darmkanaal zijn een groot aantal micro-organismen aanwezig. Deze noemen we darmmicrobiota en zijn betrokken bij allerlei belangrijke processen in ons lichaam, zoals:

• De energiehuishouding
• Werking van het immuunsysteem
• Functioneren van de darmen
• Hersenfuncties

Disbalans

Bij een gezonde darmmicrobiota zijn nuttige en schadelijke bacteriën met elkaar in evenwicht. Maar er kan soms ook een disbalans ontstaan, bijvoorbeeld wanneer er in verhouding teveel schadelijke bacteriën te vinden zijn in de darmmicrobiota.

Een disbalans kan veroorzaakt worden door (2):

• Medicijngebruik (zoals antibiotica)
• Een Westers voedingspatroon met veel vet en koolhydraten
• Een zittende leefstijl

Bij verstoringen in de darmmicrobiota kunnen probiotica worden ingezet om de balans te herstellen.

In welke producten zitten probiotica?

Probiotica zijn verkrijgbaar als (gefermenteerde) zuivelproducten, zoals Yakult, Actimel en Activia. Er zijn ook probiotica supplementen, zoals capsules, poeders of zetpillen. Deze kun je bij VitaminesVoordelig.nl kopen.

Nuttige bacteriën

Er zijn ook voedingsmiddelen waar nuttige bacteriën in zitten, maar die niet vallen onder de probiotica:

• Yoghurt
• Bepaalde soorten kaas
• Zuurkool

De bacteriën in deze voedingsmiddelen worden veelal afgebroken door bijvoorbeeld de hoge zuurtegraad in ons maag-darmkanaal en voldoen daarmee niet aan het criteria dat ze de darmen levend bereiken.

Wat zijn de voordelen van probiotica?

Niet alle probiotica hebben dezelfde voordelen.

De gezondheidsvoordelen zijn op te delen in 3 categorieën:

1. Algemene effecten

Een algemeen gezondheidseffect van probiotica is een verbeterde kolonisatieresistentie.

Wat betekent dit?

Het toedienen van nuttige bacteriën zorgt voor een toename van nuttige bacteriën in de darmen. Hierdoor hebben ziekteverwekkende organismen minder kans om de darmwand te passeren en je ziek te maken. Om dit effect te bereiken is het over het algemeen niet nodig om een specifieke bacteriesoort te kiezen en voldoen meerdere soorten probiotica.

2. Frequente effecten

We spreken van frequente effecten, wanneer de effecten van een probiotica alleen zijn waargenomen wanneer ze bepaalde bacteriële soorten bevatten.

Voorbeelden hiervan zijn de stimulatie van de productie van enzymen, vitamines en metabolieten (dit zijn stoffen die ontstaan na de stofwisseling).

Om deze gezondheidseffecten te behalen, moet er een probioticum worden uitgekozen waarvan er één of meerdere specifieke bacteriële soorten voorkomen.

3. Zeldzame effecten

Voorbeelden hiervan zijn stressvermindering of het verbeteren van de glucose- en energiestofwisseling. We noemen dit zeldzame effecten, omdat slechts bij enkele specifieke bacteriestammen is aangetoond dat het daadwerkelijk een effect kan uitoefenen op zo’n specifiek proces.

Wat zijn de nadelen van probiotica?

Overweeg je het gebruik van probiotica, bijvoorbeeld vanwege medische klachten of een aandoening? Of wil je probiotica aan jonge kinderen geven?

Vraag dan aan je arts voor meer informatie over welke probiotica je het beste kunt gebruiken en in welke hoeveelheid.

Inname van probiotica is bij baby’s, kinderen, volwassenen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem wordt niet in verband gelegd met verhoogde gezondheidsrisico’s.

Over het algemeen heeft probiotica geen ongewenste bijwerkingen, meldt darmgezondheid.nl.

Probiotica bij specifieke aandoeningen

Afgelopen jaren zijn er zijn meerdere relaties gelegd tussen een afwijkende samenstelling van de darmmicrobiota en verschillende ziekten.

De volgende aandoeningen zijn gerelateerd aan schommelingen in de samenstelling van de darmmicrobiota:

• Prikkelbare darmsyndroom
• Ziekte van Crohn
• Hersen- of neuro-ontwikkelingsstoornissen, zoals Alzheimer, depressie en autisme
• Diabetes
• Reumatoïde Artritis

Probiotica welke specifieke bacteriestammen bevatten, zouden een belangrijke rol kunnen spelen in de ontwikkeling van bovenstaande ziekten.

Tot slot zijn er ook bij veel andere gezondheidsklachten veelbelovende signalen over het positieve effect van probiotica, bijvoorbeeld op de darmen. Sluitend wetenschappelijk bewijs ontbreekt echter nog.

Heb je zelf te maken met een bepaalde aandoening en overweeg je het gebruik van probiotica? Neem dan contact op met een arts of diëtist voor een goed advies.

Welke soorten probiotica zijn er?

Er zijn een groot aantal soorten bacteriegeslachten en bacteriesoorten die kunnen voorkomen in probiotica, waaronder:

• Lactobacillus
• Bifidobacterium
• Saccharomyces boulardii

Effectiviteit

Er zijn probiotica waarvan slechts een geslachtnaam bekend is, zoals Lactobacillen en Bifidobacteriën, maar geen soort- of stamnamen vermeld staan op de verpakking. Dit geeft onvoldoende informatie om iets te kunnen zeggen over de specifieke gezondheidseffecten van het probioticum.

Deze probiotica zouden wel ingezet kunnen worden voor generieke (algemene) gezondheidseffecten. Naast de typen bacteriën is ook de hoeveelheid aan bacteriën een belangrijke graadmeter voor de effectiviteit van probiotica.

Ten slotte, kan de effectiviteit van het probioticum beïnvloed worden door bepaalde factoren, waaronder:

• Type voedingsbodem
• De manier van conserveren
• De opslagcondities